Prace w sadzie w okresie jesienno-zimowym. Jak zabezpieczyć rośliny przed zimą?
Przyjęło się, że w okresie późnej jesieni lub na początku okresu zimowego ogrodnicy odpoczywają od prac w sadzie oraz ogrodzie. W tym czasie jednak zawsze należy pamiętać o pracach porządkowych oraz w pierwszej kolejności zabezpieczeniu roślin w sadzie przed przymrozkami. Przed okresem zimowym z sadu przede wszystkim należy usunąć opadłe liście, głównie dlatego, że w sadach owocowych mogą one stanowić źródło patogenów, powodujących rozwój chorób w następnym sezonie wegetacyjnym. Na opadłych liściach pozostawionych w sadzie mogą zimować grzyby, wywołujące np. parcha jabłoni, jedną z najbardziej rozpowszechnionych/najgroźniejszą z chorób w sadach jabłoniowych.
Bardzo ważnym aspektem jest ochrona roślin przed mrozem. Zabiegi ochronne roślin należy wykonać tuż po pierwszych przymrozkach. Najbardziej wrażliwe na przymrozki są przede wszystkim młode drzewa owocowe, które mają bardzo mało czasu na zaaklimatyzowanie oraz ukorzenienie się przed okresem zimowym. Najlepszym sposobem zabezpieczania młodych drzew owocowych jest usypywanie kopczyków u podstawy pni oraz zakładanie osłonek, które są bardzo przydatne również dla zabezpieczania ich przed gryzoniami oraz sarnami. Wysokość kopczyka musi wynosić mniej więcej 30 cm, tak żeby pozwolił on przykryć miejsca okulizacji. Zadaniem kopczyka przede wszystkim jest izolacja systemu korzeniowego przed niskimi temperaturami w okresie zimowym. Dla takich drzew owocowych jak: brzoskwinia, czereśnia, grusza oraz morela, które są bardziej podatne na zmiany temperatury można zastosować okrywanie agrowłókniną lub słomą.
Agrowłóknina jest idealnym materiałem ochronnym, który jest dostępny w każdym sklepie ogrodniczym. Materiał ten jest bardzo lekki, łatwo przepuszcza wodę, powietrze oraz promienie słoneczne. Bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na kolor agrowłókniny- wybierajmy białą, ze względu na jej wolniejsze nagrzewanie w stosunku do czarnej. Agrowłóknina jest materiałem, który możemy stosować przez kilka sezonów, jednak należy pamiętać, żeby po jej ściągnięciu dokładnie ją wysuszyć oraz przechowywać w suchym miejscu do kolejnego sezonu. Ważne jest, aby agrowłókninę lub inne osłony chroniące przed niską temperaturą, nie stosować przed przymrozkami, ponieważ może to opóźnić przejście roślin w stan spoczynku, dodatkowo narażając je na wymarznięcie.
Drzewa w sadzie możemy zabezpieczyć przed zimnem za pomocą słomy. Materiał ten pomimo dobrych właściwości ochronnych oraz utrzymywania ciepła, nie zawsze warto stosować ze względu na to, że może być on dobrym siedliskiem dla gryzoni, które mogą podgryzać korę drzew. Dodatkowo słoma charakteryzuje się zwiększoną nasiąkliwością wody, wskutek czego może ograniczać dostęp powietrza wokół kory, a co za tym idzie zwiększenia podatności na czynniki chorobotwórcze. Należy również pamiętać, że w żadnym wypadku nie należy zabezpieczać rośliny za pomocą folii, gdyż nie przepuszcza ona powietrza wskutek czego może to prowadzić do procesów gnilnych oraz rozwoju chorób grzybowych. Poza tym owinięcie drzew folią może powodować znaczne uszkodzenia kory, poprzez jej pękanie, a także skutkować zamieraniem końców pędów. Dodatkowo, żeby okryć młode drzewa owocowe możemy ściółkować powierzchnię gleby np. za pomocą zastosowania kompostu.
Jednym z najważniejszych i najczęściej stosowanych sposobów zabezpieczenia pni drzew przed uszkodzeniem ze względu na niskie temperatury, jest bielenie drzew owocowych z zastosowaniem wapna. Zabieg ten należy jednak zastosować w późniejszym terminie, mniej więcej w połowie grudnia, ale nie później niż do początku stycznia. Ochrona drzew za pomocą bielenia polega na tym, że biały kolor wapnia powoduje częściowe odbicie promieni słonecznych, wskutek czego kora mniej się nagrzewa i dzięki temu nie jest podatna na wahania temperatury w okresie zimowym. Należy więc pamiętać, żeby drzewa w sadzie bielić przed nastaniem zimy i istotnych zmian temperatury, a nie po jej zakończeniu.
Dla ochrony drzew przed sarnami, zającami oraz gryzoniami w okresie zimowym możemy zastosować plastikowe osłonki na pnie, smarowanie kory repelentami lub rozwieszenia mydełek zapachowych, odstraszających zwierzaków w sadzie.
Prawidłowe zabezpieczenie roślin w sadach w okresie jesienno-zimowym pozwoli na utrzymanie drzew owocowych w dobrej kondycji oraz ich prawidłowy rozwój w okresie wegetacyjnym.
Autor: Mariya Halka – Młodszy Specjalista ds. Rejestracji AGRO
