Adiuwant sklejający łuszczyny przed i podczas zbiorów

Rzepak jest rośliną uprawianą w całej Polsce, ocenia się, iż powierzchnia uprawy rzepaku ozimego i jarego w 2019 roku wyniosła łącznie około 800-820 tyś. Znaczenie gospodarcze oraz atrakcyjność uprawowa tej rośliny wciąż rośnie. Rzepak charakteryzuje się nie tylko opłacalną produkcją, oferuje również cały szereg innych korzyści dla gospodarstwa. Odgrywa ważną rolę w płodozmianie zbóż, przykładem jest pszenica ozima która zasiana po rzepaku daje około o 10% większy plon w porównaniu do pszenicy uprawianej po zbożu. Stosowanie rzepaku jako przerywnik w płodozmianie zbóż ma również wpływ na występowanie patogenów glebowych. Rzepak w płodozmianie skutecznie zakłóca naturalny cykl rozwojowy chorób pochodzenia glebowego np. choroby podstawy źdźbła zbóż, sporysz czy więdniecie, które powoduje patogen Fusarium ssp., jak  również wszystkich chorób zakaźnych i chorób liści.

Aby uzyskać wysoki plon rzepaku niezbędna jest staranna i prawidłowa agrotechnika oraz intensywna ochrona przed agrofagami (chorobami, szkodnikami i chwastami). Nie spełniając tych wymagań narażamy się na ryzykowną i nieopłacalną uprawę roślin. Jest jeszcze jeden czynnik, który może zdecydować o wysokości plonów, mianowicie nierównomierne dojrzewanie łuszczyn. To naturalna cecha rzepaku, z którą wiąże się pękanie, a następnie osypywanie nasion. Osypywanie się nasion przed zbiorem oraz w jego trakcie może prowadzić do znacznych strat. Straty te mogą sięgać od 15% (gdy panujące warunki są umiarkowane) nawet do 30% (gdy pogoda jest niekorzystna). Zdarza się również, że straty mogą sięgać nawet do 90 %, dzieję się tak w momencie kiedy deszczowa pogoda nie pozwala na terminowy zbiór rzepaku.

Zbiory to ostatni etap w produkcji, niestety niezależnie od metod i techniki omłotów niemożliwy jest on bez strat w plonie. Często zdarza się, że tuż przed zbiorem panuje bardzo zmienna pogoda, raz jest słonecznie, a raz deszczowo. W takich warunkach dojrzewanie łuszczyn rzepaku jest nierównomierne. Na skutek tych zmian powodujących raz wysychanie, a raz uwilgotnienie łuszczyn, powstają w nich naprężenia, które powodują otwarcie łuszczyn i osypywanie się nasion. Innymi czynnikami mającymi realny wpływ na osypywanie się nasion mogą być gradobicia lub czynniki chorobotwórcze tj. czerń krzyżowych. Jeśli choroba ta wystąpi w końcowej fazie dojrzewania łuszczyn doprowadzi do ich obkurczania się wzdłuż szwu, zasychania i pękania.

Chcąc ochronić swoją plantację przed niepotrzebnymi stratami producenci często sięgają po metody sklejania łuszczyn. Tzw. sklejacze to najczęściej preparaty oparte na naturalnych żywicach lub syntetycznych związkach. Ich rolą jest ograniczenie wnikania wody do wnętrza łuszczyn rzepaku, gorczycy czy też grochu, a jednocześnie umożliwienie jej wydostawania się na zewnątrz, poprzez stworzenie na powierzchni rośliny pewnego rodzaju półprzepuszczalnej membrany. Zapobiegają tym samym pękaniu i osypywaniu nasion rzepaku, co umożliwia ich dalszy wzrost i rozwój w ostatnich dniach okresu wegetacji. Stosowanie preparatów sklejających umożliwia osiągniecie przez łuszczyny pełnej dojrzałości. Osypywanie jest zredukowane, co pozwala na opóźniony termin zbiorów, w oczekiwaniu na wyrównanie dojrzałości nasion. Dojrzałe równomiernie nasiona charakteryzują się mniejszą wilgotnością, są wyrównane i lepszej jakości. Zabieg takim preparatem należy wykonać na 2-4 tygodnie przed planowanym zbiorem, gdy łuszczyny zaczynają żółknąć, ale są jeszcze elastycznie i można je zginać w kształcie litery U lub V bez pękania.

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów zapobiegających osypywaniu się nasion przed i w trakcie zbioru rzepaku, wśród nich można wyróżnić sklejacze na bazie naturalnych polimerów. Są one zalecane do stosowania w programach ochrony i uprawy rzepaku i wymieniane jako istotny preparat do stosowania przed zbiorami, w celu zapobiegania stratom. Do takich sklejaczy należy między inny produkt firmy Synthos Agro- LEPIATOR. Produkt ten można stosować w okresie zarówno przed jak i podczas zbioru oraz łącznie ze środkami ochrony roślin zawierającymi np. glifosat, w czasie 2-3 tygodni przed planowanymi zbiorami rzepaku (BBCH 80-83). W tym okresie łuszczyny rzepaku są elastyczne, w kolorze żółtozielonym i możliwe jest zgięcie ich w kształcie litery U lub V bez pękania. Produkt ten zaleca się stosować w dawce 1,0 l/ha. LEPIATOR zapewnia mocne sklejanie łuszczyn i ochronę plonu przed stratami, zapobiega osypywaniu się nasion przed jak i w trakcie zbioru oraz zapewnia równomierne dojrzewanie nasion. Produkt ten może być również stosowany w uprawach zbożowych w okresie pełnej dojrzałości ziarna (1,0 l/ha), gdy przez kilka dni utrzymuje się wysoka wilgotność powietrza, jego zadaniem jest zapobieganie porastaniu ziarna w kłosach.

Produkt LEPIATOR można stosować również w uprawach roślin strączkowych tj. groch czy gorczyca. Podobnie jak rzepak, rośliny strączkowe wykazują skłonność do pękania strąków i osypywania się nasion, zarówno przed jak i w trakcie zbioru. Zastosowanie sklejacza w okresie gdy większość strąków grochu traci intensywnie zielony kolor (około 3-4 tyg. przed zbiorem- groch), pozwoli skutecznie ograniczyć ten proces i zabezpieczy przed stratami w plonie nasion. Zaleca się stosowanie preparatu w dawce 1,0 l/ha. W takiej samej dawce, na około 2-3 tyg. przed zbiorami można stosować LEPIATOR w uprawie gorczycy, która podobnie jak rzepaki ma tendencje do nierównomiernego dojrzewania, a tym samym pękania łuszczyn i osypywania się nasion w trakcie zbiorów.

Stosowanie produktu LEPIATOR zapewni nie tylko ograniczenie strat wynikających z osypywania się nasion, sprawi również, że potencjał plonotwórczy zostanie maksymalnie wykorzystany, a koszty zabiegu zostaną w całości pokryte przez uzyskaną nadwyżkę plonu nasion.

Autor: Aleksandra Mirocha – Specjalista ds. Rejestracji Synthos AGRO