Dobry start – zalety zaprawy nasiennej DIFLUD 050 FS/GRANO 050 FS/PROSEED 050 FS
Występowanie chorób zbóż wywołanych przez grzyby jest problemem powszechnym i corocznym, zatem zapobieganie rozwojowi patogenów jest konieczne dla zachowania jakości i wielkości plonu. Obecność patogenów znacznie zmniejsza ilość pozyskanego ziarna oraz powoduje spadek jego jakości, a także jest źródłem groźnych dla zdrowia i życia mykotoksyn, czyli związków biologicznie czynnych produkowanych przez niektóre rodzaje grzybów pasożytujących na roślinach lub rozwijających się na magazynowanych plonach. Walkę z patogenem należy zacząć już na etapie siewu poprzez odpowiednie przygotowanie pola i ziarna oraz właściwy dobór zaprawy nasiennej, która w optymalny sposób zabezpieczy przyszłe plony przed chorobami.
Podstawowymi sposobami zapobiegania występowaniu chorób grzybowych jest dobór odmiany roślin odpornych na zarażenie, wybieranie kwalifikowanego materiału siewnego, który jest wolny od patogenu, płodozmian, wapnowanie resztek pożniwnych w celu zapobieżenia zimowania przetrwalników, dogłębna orka oraz zwalczanie szkodników przenoszących chorobę. Jeżeli pomimo tych zabiegów problem wciąż pozostaje, konieczne jest zastosowanie chemicznych środków ochrony roślin. Przy wyborze produktu warto rozważać w pierwszej kolejności substancje i formulacje, których stosowanie wiąże się z jak najmniejszym potencjalnym ryzykiem dla ludzi i środowiska przy jak największej skuteczności. Takim rozwiązaniem jest stosowanie dobrej zaprawy nasiennej. Pokrycie ziarna cienką warstwą środka grzybobójczego zabezpiecza materiał siewny przed rozwojem patogenów już na najwcześniejszym etapie rozwoju rośliny. Ponadto, w trakcie zaprawiania używa się stosunkowo niewielkie ilości substancji aktywnej, co jest istotne z punktu widzenia ekonomicznego i ekologicznego, a także niesie ze sobą jedynie znikome ryzyko wystąpienia pozostałości w plonach. Zaprawianie ziarna jest pierwszym sposobem ochrony zbóż przed chorobami wywołanymi przez grzyby i stanowi podstawę do dalszych zabiegów.
Obecnie na rynku znajduje się bardzo wiele różnych rodzajów zapraw nasiennych, w tym produkty jednoskładnikowe oraz zawierające mieszaniny różnych substancji czynnych. Bardzo popularnymi produktami są zaprawy oparte na substancjach z grupy triazoli, tj. difenokonazolu, tritikonazolu, protiokonazolu, tebukonazolu, ipkonazolu. Substancje te zaburzają proces tworzenia błon komórkowych grzybów, a w konsekwencji zamieranie patogenu. Oprócz wspomnianych triazoli stosuje się szereg innych substancji o odmiennym mechanizmie działania, w tym fenylopirole (fludioksonil), imidazole (prochloraz, imazalil), kabroksyamidy (fluksapyroksad, sedaksan, penflufen) lub tiofenokarboksyamidy (siltiofam). Zastosowanie co najmniej dwóch substancji aktywnych, należących do różnych grup chemicznych zmniejsza ryzyko wypracowania odporności przez patogen oraz ma na celu zwiększenie zakresu zwalczanych chorób. Ponadto, stosowanie środków ochrony roślin w formie zaprawy nasiennej zapewnia, że produkt jest precyzyjnie naniesiony na materiał siewny, co można łatwo kontrolować dzięki zmianie barwy – po wykonanym zabiegu nasiona są najczęściej intensywnie czerwone. Bardzo istotnym jest, aby przed zastosowaniem zaprawy, ziarno było suche i dobrze oczyszczone. Nie należy zaprawiać ziarna nie przeznaczonego do siewu.
W ochronie zbóż przed chorobami grzybowymi Synthos Agro oferuje nową zaprawę nasienną DIFLUD 050 FS, dostępną również pod nazwami handlowymi PROSEED 050 FS oraz GRANO 050 FS. Jest to preparat oparty na dwóch substancjach aktywnych o uzupełniającym się działaniu – difenokonazolu z grupy triazoli oraz fludioksonilu z grupy fenylopiroli, o zawartości każdej z nich 25 g/L. Substancja czynna difenokonazol jest ceniona ze względu na ochronę zbóż przed chorobami przenoszącymi się wraz z materiałem siewnym, w tym patogeny z rodzaju Ustilago oraz Tilletia, natomiast fludioksonil działa na grzyby z rodzaju Fusarium, Microdochium, Rhizoctonia, Tilletia, Septoria oraz Helminthosporium.
DIFLUD 050 FS to środek w formie płynnego koncentratu (FS) o działaniu układowym, przeznaczony do zaprawiania w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych, ziarna siewnego zbóż ozimych i jarych w celu ochrony przed chorobami powodowanymi przez grzyby. Zgodnie z etykietą, zaprawę nasienną DIFLUD 050 FS stosuje się bezpośrednio przed siewem w maksymalnej dawce 200 ml środka z dodatkiem 800 ml wody na każde 100 kg ziarna przygotowywanego do siewu.
Zastosowanie dawki 200 ml produktu na 100 kg ziarna wystarczy, aby skutecznie ochronić ziarno przed patogenami pochodzenia odglebowego (fuzaryjna zgorzel siewek) jak i odnasiennego (śnieć cuchnąca, głownia źdźbłowa), co przekłada się na 5 g każdej z dwóch substancji aktywnych.
Fuzaryjna zgorzel siewek jest bardzo istotnym pod kątem produkcji roślinnej patogenem zbóż, wywołanym przez grzyby z rodzaju Fusarium spp. Powodują one choroby takie jak: zgorzel siewek, zgniliznę korzeni, zgorzel podstawy źdźbła lub łodyg, fuzariozę liści, fuzariozę kłosów zbóż i kolb kukurydzy. Cechą charakterystyczną zarażonych roślin jest bielenie kłosków oraz powstawanie różowego lub łososiowego nalotu, który w zaawansowanej fazie może mieć wykształcone strzępki grzybni widoczne gołym okiem. Przetrwalniki zimują w przechowalni lub w glebie, żerując na porażonych roślinach lub ich resztkach. Grzyby z rodzaju Fusarium spp. rozprzestrzeniają się wraz z wodą, w glebie, a w okresie wegetacji roślin zarodniki mogą być przenoszone przez wiatr i owady. Są wrażliwe m.in. na substancje czynne z grupy triazoli oraz fenylopiroli.
Głownia źdźbłowa żyta jest chorobąwywołaną przez grzyby z gatunku Urocystis occulta. Jest ona charakterystyczna dla żytai powoduje znaczne spadki plonu. Porażone rośliny są mniejsze od zdrowych o około 30 – 50 %. Zarażone rośliny mają zdeformowane kłosy lub nie wykształcają ich w ogóle, co w konsekwencji prowadzi do znacznego obniżenia jakości i wielkości plonu. Chorobie zapobiega się z użyciem substancji z grupy triazoli.
Grzyby z gatunku Tilletia caries są odpowiedzialne za występowanie śnieci cuchnącej pszenicy. Choroba objawia się poprzez zahamowanie wzrostu roślin, sinozieloną barwę, rozwarte kłosy oraz obecność w kłosach tzw. torebek śnieciowych. Można je odróżnić od ziarna, ponieważ są krótsze i bardziej pękate, a po ich rozgnieceniu wypływa brunatnoczarna maź o zapachu śledzi. W dojrzałych torebkach znajdują się zarodniki, z wyglądu przypominające pylistą, brunatną masę. W konsekwencji, pojawiają się braki we wschodach, powstające kiełki są zniekształcone, a rośliny są wyraźnie niższe w porównaniu ze zdrowymi. W zapobieganiu chorobie najczęściej stosuje się środki oparte na substancjach czynnych z grupy triazoli i fenylopiroli.
Warto podkreślić, że chorobotwórcze grzyby mogą wytwarzać groźne dla zdrowia mykotoksyny, takie jak zearalenon oraz deoksyniwalenol, które wywołują choroby zwane mykotoksykozami. Do skutków długotrwałych narażenia na mykotoksyny zalicza się zwiększenie prawdopodobieństwa zachorowalności na wiele rodzajów nowotworów oraz uszkodzenia organów wewnętrznych. Mykotoksyny są najczęściej niewrażliwie na większość metod obróbki żywności, w tym na obróbkę termiczną i fermentację. Za dopuszczalną dawkę deoksyniwalenolu w zbożu wprowadzanym na rynek uważa się 1250 µg/kg, natomiast zearalenonu 100 µg/kg (Rozporządzenie (WE) 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006, z późniejszymi zmianami). Taką zawartość mykotoksyn obserwuje się w plonie nawet, jeżeli porażenie chorobą jest niewielkie.
Skuteczność i bezpieczeństwo zaprawy nasiennej DIFLUD 050 FS
Zaprawa nasienna DIFLUD 050 FS została starannie przebadana pod kątem skuteczności. Wyniki badań polowych wykazały, że zaprawa DIFLUD 050 FS wykazuje wysoki poziom skuteczności w zwalczaniu grzybów powodujących fuzaryjną zgorzel siewek w przypadku pszenicy jarej i ozimej, żyta ozimego, pszenżyta ozimego, owsa, jęczmienia jarego i ozimego, czy też głownię źdźbłową żyta w przypadku żyta ozimego lub śnieć cuchnącą pszenicy w przypadku pszenicy jarej i ozimej (Wykres 1). W przypadku badań w uprawie pszenżyta jarego zaobserwowano średni poziom zwalczania fuzaryjnej zgorzeli siewek.
Wszystkie badania skuteczności zaprawy DIFLUD 050 FS zostały wykonane w certyfikowanych ośrodkach badawczych zgodnie z zasadami Dobrej Praktyki Eksperymentalnej, podlegającymi okresowym kontrolom prowadzonym przez uprawnione jednostki państwowe.
Wyniki badań toksykologicznych, ekotoksykologicznych, fizykochemicznych oraz pozostałości wskazują na zgodność produktu DIFLUD 050 FS z unijnymi normami bezpieczeństwa chroniącymi użytkowników, konsumentów i środowisko.
Wykres 1. Porównanie skuteczności zaprawy nasiennej DIFLUD 050 FS ze środkiem referencyjnym. Oba produkty zastosowano w dawce 200 ml na 100 kg zaprawianego ziarna.
FUSASP: Fusarium spp. powoduje fuzariozę
UROCOC: Urocystis occulta powoduje głownię źdźbłową żyta
TILLCA: Tilletia caries powoduje śnieć cuchnącą pszenicy
Zastosowanie odpowiedniej zaprawy nasiennej stanowi kluczowy element, który zapewni skuteczną ochronę plonu już na etapie siewu, przed stratami spowodowanymi chorobami grzybowymi oraz wydzielanymi przez patogeny mykotoksynami, które wykryte w ziarnie, znacznie zmniejszają jego wartość rynkową. Ponadto, pojawienie się na plantacji zarażonych roślin, sprzyja przenoszeniu się zarodników grzybów na inne stanowiska poprzez wiatr, zwierzęta oraz mechanicznie na maszynach i urządzeniach rolniczych. Stąd, odpowiedni dobór środka ochrony roślin oraz staranne zaprawienie ziarna jest koniecznym zadaniem dla odpowiedzialnego producenta.
Przypomina się, że wszystkie środki ochrony roślin należy stosować z zachowaniem szczególnej ostrożności i ściśle według instrukcji użycia. Środki ochrony roślin należy przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci tylko w oryginalnym opakowaniu.
Autor: Karolina Bałuszyńska – Specjalista ds. Rejestracji Synthos AGRO
