Certyfikat do zastosowania w rolnictwie ekologicznym

Ochrona środowiska naturalnego jest niewątpliwie jednym z największych wyzwań XXI wieku. Wszyscy, którym los natury jest bliski, znają na pewno pojęcie ‘rolnictwa ekologicznego’. Co kryje się za tym pojęciem?
Otóż, rolnictwo ekologiczne, to ogólny system zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, który łączy najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, wysoki stopień różnorodności biologicznej, ochronę zasobów naturalnych oraz stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt i metodę produkcji preferującą użycie naturalnych substancji oraz procesów, czyli wszystko to, co natura bardzo lubi. W rolnictwie ekologicznym stosuje się metody uprawy, których celem jest produkcja żywności przy zastosowaniu naturalnych substancji i procesów. Oznacza to, że rolnictwo ekologiczne ma mniejszy negatywny wpływ na środowisko, ponieważ sprzyja odpowiedzialnemu wykorzystaniu energii i zasobów naturalnych, zachowaniu regionalnej równowagi ekologicznej, poprawie żyzności gleby, utrzymaniu jakości wody oraz utrzymaniu różnorodności biologicznej.

Warto również wspomnieć, że przepisy dotyczące rolnictwa ekologicznego zachęcają do przestrzegania wysokich standardów dobrostanu zwierząt i wymagają od rolników zaspokojenia konkretnych potrzeb behawioralnych zwierząt.
Aby konsument miał pewność, że rolnicy stosują odpowiednie przepisy dotyczące produkcji ekologicznej, w krajach Unii Europejskiej utrzymywany jest rygorystyczny system kontroli i egzekwowania przepisów, aby zagwarantować prawidłowe stosowanie zasad i przepisów dotyczących produkcji ekologicznej. W związku z tym, każde państwo członkowskie UE wyznacza jednostki certyfikujące lub organy kontroli w celu inspekcji podmiotów (rolników, sadowników, hodowców bydła czy trzody chlewnej) w łańcuchu żywności ekologicznej. Spis jednostek certyfikujących w Polsce jest dostępny na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (zestawienie dostępne na stronie: https://www.gov.pl/web/ijhars/jednostki-certyfikujace). Pozytywnie zakończona inspekcja i kontrola pozwala otrzymać świadectwo potwierdzające spełnienie norm ekologicznych przez dane produkty. Wszystkie podmioty kontrolowane są przynajmniej raz w roku, aby mieć pewność, że nadal stosują się do przepisów. Niestety, choroby grzybowe czy też szkodniki nie omijają upraw ekologicznych. Często nasilenie szkodników jest na tyle duże, że ciężko zwalczyć złowrogie agrofagi bez pomocy środków ochrony roślin.

W takim razie, czy w rolnictwie ekologicznym można stosować środki ochrony roślin?
Okazuje się, że jak najbardziej. W przypadku stwierdzonego zagrożenia uprawy ekologicznej, dozwolone jest stosowanie środków ochrony roślin dopuszczonych do stosowania w produkcji ekologicznej. Jednak i tutaj, środki takie podlegają rygorystycznym regulacjom prawnym. W rolnictwie ekologicznym możliwe jest stosowanie środków ochrony roślin dopuszczonych do stosowania w produkcji ekologicznej na mocy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych. Natomiast substancje aktywne preparatów, które mogą być wykorzystywane w rolnictwie ekologicznym są wymienione w Załączniku I do Rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2021/1165. Środki ochrony roślin dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym nie wymagają dodatkowej certyfikacji przeprowadzanej przez upoważnione podmioty, niemniej jednak w celu ułatwienia ekologicznym producentom rolnym doboru tych preparatów, Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy został wyznaczony jako jednostka organizacyjna oceniająca i potwierdzająca zgodność środków ochrony roślin do produkcji ekologicznej oraz prowadząca wykaz tychże środków. Pośród substancji, które mogą być stosowane w rolnictwie ekologicznym, można wymienić związki miedzi czy oleje parafinowe, które są składnikami aktywnymi oferowanych przez firmę Synthos AGRO produktów Miedzian®50 WP, Miedzian® Extra 350 SC oraz Akarol 770 EC Olej parafinowy zawarty w produkcie Akarol 770 EC, nie przyczynia się do powstawania odporności u zwalczanych szkodników oraz nie stwierdzono negatywnego wpływu na owady pożyteczne (drapieżców i parazytoidów). Ten akarycyd skutecznie zwalcza jaja i larwy pasożytów niszczących uprawy w sadzie. Kolejne produkty firmy Synthos Agro – Miedzian 50 WP oraz Miedzian Extra 350 SC zawierają miedź w postaci tlenochlorku miedzi.
Miedź jest niezbędnym pierwiastkiem do prawidłowego rozwoju roślin, a niedobór miedzi może powodować znaczne obniżenie jakości plonów.
Środki ochrony roślin zawierające miedź są skutecznymi fungicydami chroniącymi uprawy jabłoni, gruszy, wiśni, czereśni, brzoskwini, pomidora, ogórka, fasoli szparagowej czy winorośli przed groźnymi chorobami grzybowymi. Wszystkie te produkty są dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym, posiadają stosowny certyfikat wydany przez Instytut Ochrony Roślin-Państwowy Instytut Badawczy. Stosowanie środków ochrony roślin posiadających certyfikat do zastosowania w rolnictwie ekologicznym nadal umożliwia otrzymanie dla zebranych plonów certyfikatu ekologicznego.

Całkowita powierzchnia produktów rolnych objętych produkcją ekologiczną w krajach UE rośnie rok do roku.
Prężnie rozwijające się rolnictwo ekologiczne wspierane jest także przez włodarzy Unii Europejskiej. Ogłoszona w 2020 roku przez Komisję Europejską strategia ‘od pola do stołu’ (z ang. Farm to Fork) zakłada, że ekologia, wraz z rolnictwem ekologicznym to kluczowy sektor dla realizacji ambicji żywnościowych Europejskiego Zielonego Ładu. Strategia ta zakłada również dalszy rozwój rolnictwa ekologicznego oraz zwiększenie zarówno popytu jak i podaży produktów ekologicznych. Co więcej, strategia ‘od pola do stołu’ wraz z unijną strategią bioróżnorodności, które są elementami Europejskiego Zielonego Ładu mają na celu zwiększenia do 2030 r. do 25 % gruntów rolnych UE, które zostaną objęte rolnictwem ekologicznym. Stąd posiadanie i rozwijanie upraw ekologicznych wydaje się nieodłącznym elementem najbliższych lat. Popyt na produkty pochodzące z upraw ekologicznych, posiadające tzw. certyfikat ekologiczny, zwiększa się w Polsce z każdym rokiem. Chcąc przyczynić się do ochrony środowiska, wysokiego poziomu różnorodności biologicznej, warto poszukać na półkach sklepowych produktów z certyfikatem ekologicznym, wspierając tym samym rolnictwo ekologiczne, a docelowo – środowisko naturalne.
Autor: Monika Nowrotek – Specjalista ds. Rejestracji Synthos AGRO