Cykl Dowiedz się więcej o formulacjach środków ochrony roślin – cz. 2 – Jakie są formy użytkowe środków ochrony roślin i co decyduje o ich wyborze

Co to są formy użytkowe i jaka jest ich geneza

Forma użytkowa determinuje sposób stosowania środka ochrony roślin, jego stabilność podczas przechowywania, a także – co jest najważniejsze – jego skuteczność biologiczną w aplikacji.

Możemy tu zastosować porównanie do farmacji – leki także zawierają substancje czynne i także mają różne postacie, np. tabletka, kapsułka, czy syrop.

Przez kilkadziesiąt lat istnienia historii syntetycznych środków ochrony roślin opracowano wiele form użytkowych, w których były one stosowane. Część z tych form użytkowych już nie istnieje, albo zostały wycofane, ale część nawet bardzo „wiekowych” form użytkowych z powodzeniem jest stosowana również dzisiaj.

Historycznie najstarsze formy użytkowe były również najprostsze, np. proszek do bezpośredniego stosowania, czy roztwory wodne. Potem stopniowo były rozwijane bardziej skomplikowane formy użytkowe, np. tworzące emulsje z wodą (EC), czy tworzące zawiesinę z wodą (WP, SC). Efektem dalszych prac były kolejne, coraz bardziej wyrafinowane i kompleksowe formy użytkowe, takie jak zawiesiny olejowe (OD), czy zawiesiny kapsuł (CS). Istnieją również formy użytkowe będące kombinacją innych, prostszych form, np. forma SE – zawiesinoemulsja będąca kombinacją form SC i EC, czy forma ZC będąca kombinacją form SC i CS.

Prace nad formami użytkowymi trwają nadal i być może w przyszłości pojawią się ich nowe rodzaje, łączące w sobie wygodę stosowania oraz skuteczność działania środków ochrony roślin.

Rodzaje stosowanych form użytkowych środków ochrony roślin

Obecnie środki ochrony roślin są stosowane w kilkudziesięciu formach użytkowych. Nie wszystkie są jednakowo popularne, do najczęściej występujących należą SL, EC, EW, SC, OD, FS, WP, WG czy SG.

Najbardziej powszechny podział dokonany przez FAO/WHO różnicuje typy form użytkowych środków ochrony roślin ze względu na ich postać fizyczną. Jest to podział na formy użytkowe stałe oraz ciekłe.

Formy STAŁE

Do bezpośredniego stosowania: DP, DS, GR

Do zdyspergowania: WP, WS, WG, WT, EG, EP

Do rozpuszczenia: SP, SS, SG, ST

Formy CIEKŁE

Proste roztwory: SL, LS, OL, UL, GD

Roztwory do zdyspergowania: EC, DC

Emulsje: EW, ES, ME

Zawiesiny: SC, FS, CS, OD

Złożone: SE, ZC, ZW, ZE

Co decyduje o wyborze formy użytkowej środka ochrony roślin

Najczęściej o wyborze formy użytkowej dla danego środka ochrony roślin decydują takie czynniki jak mechanizm i sposób działania oraz własności fizykochemiczne substancji czynnej, a także sposób aplikacji środka ochrony roślin.

Z punktu widzenia tworzenia receptury produktu i doboru odpowiednich komponentów najważniejszą role grają własności fizykochemiczne substancji czynnej.

Własności fizykochemiczne substancji czynnej wpływające na typ formy użytkowej środka ochrony roślin:

– Postać fizyczna (ciecz, ciało stałe)

– Rozpuszczalność w wodzie

– Rozpuszczalność w rozpuszczalnikach

– Temperatura topnienia

– Wrażliwość na obecność wody

– Charakter kwasowy/zasadowy

Znajomość powyższych parametrów substancji czynnej, jak i jej zachowania się w obecności różnych komponentów pomocniczych pozwala na projektowanie środków ochrony roślin, które są skuteczne w działaniu i dobrze zachowują się podczas przechowywania.

Autor: Piotr Paleń – R&D Director